Tượng lo

Hình: www.minanonippongo.net

Sẵn nói chuyện hài hước, tôi nhớ người Việt mình ưa nói lái. Bây giờ chắc không ai còn ngơ ngác (ngoại trừ mấy anh nước ngoài đang học nói tiếng Việt) khi nghe “khoái ăn sang”, “chà đồ nhôm” hay “ống chề” nữa, nhưng từ ngày xưa lắc xưa lơ Trạng Quỳnh đã gạt được chúa Trịnh khi dâng một lọ thức ăn đề chữ Đại Phong mà Trạng khoe là món tuyệt hảo. Có ngờ đâu Đại Phong là gió to, gió to thì đổ chùa, đổ chùa thì tượng lo, mà tượng lo là lọ tương.

“Nghệ thuật” này tiếng Anh gọi là spoonerism, không liên quan gì đến cái muỗng (spoon) mà lấy theo tên một giáo sư người Anh (William Archibald Spooner 1844 - 1930) vì hay nói líu mà vô tình tạo nên những câu nói, tình huống hài hước, kiểu như ‘It’s pouring with rain’ thành ra ‘It’s roaring with pain’ – “Mưa như trút nước” mà nói thành “Đau quá kêu rống lên”. Vậy là nói lái có lẽ “thâm niên” hơn trong tiếng Việt mình, và nhờ những cái dấu chỉ tiếng Việt mới có nên càng phong phú, thú vị.