Copy

Tiếng Việt mình vốn vay mượn cũng kha khá tiếng Hán, tiếng Pháp, và cả tiếng Anh. Chuyện vay mượn này xảy ra ở hầu hết các ngôn ngữ chứ không riêng gì tiếng Việt, làm cho vốn từ vựng phong phú hơn, thú vị hơn. Nhưng nó còn là con dao hai lưỡi (may mà cái lưỡi thứ hai ít bén hơn), dễ khiến ta bám quá chặt vào một nghĩa nhất định của từ được vay mượn. Copy là một ví dụ điển hình (không điển hình sao được khi từ này còn được đọc trại ra thành cọp dê!). Khổ nỗi, copy – danh từ, trong tiếng Anh không chỉ có nghĩa bản sao (sao chép theo một bản gốc), mà còn có nghĩa bản (các bản in/phát hành của sách, báo, băng đĩa, v.v…). Tôi nhớ có lần đọc trên báo tin về một cuốn sách ảnh hiếm có được bán với giá kỉ lục ở nhà Sotheby’s, trong đó mô tả tình trạng của cuốn sách và gọi đó là một “bản sao” làm tôi thắc mắc tự hỏi làm thế nào một bản sao lại có cái vinh dự được đem bán đấu giá ở nhà Sotheby’s, và đạt một giá cao kỉ lục. Tôi hi vọng người biên tập bản tin này từ các nguồn nước ngoài không hiểu sai nghĩa của từ copy mà chỉ dùng nhầm từ tiếng Việt. Nếu nói là bản in, thay vì bản sao, người đọc sẽ không phải thắc mắc như tôi.

Tôi có hai ví dụ cho bạn đây:

1. He is a perfect copy of his father - Thằng bé giống cha như nột (một bản sao hoàn hảo của cha)

2. I have been scouting for The Wind in the Willows but still couldn’t find it. Oh? I’ve got a copy I can lend you – Tớ tìm mãi cuốn Gió Qua Rặng Liễu mà không được. Ồ thế à? Tớ có một cuốn đây, để tớ cho cậu mượn. (từ copy ở đây không có nghĩa là bản phô-tô của cuốn sách, trừ phi người này nói: I’ve got a photographic copy if you don’t mind).